صبح که از خواب بیدار میشود احساس میکند مثل همیشه نیست. انگار که مریض شده و احساس ضعف میکند و یکباره دچار حالت تهوع میشود. او نه تنها از این وضعیت ناراحت نمیشود که احساس شادی و شعف هم میکند. چندماهی است که منتظر این علامتهاست؛ علامتی که نشان از آمدن یک مسافر کوچولو دارد، اما این خوشحالی مدت زیادی دوام نمیآورد و حالا که دیگر احساس میکند مادر شده، دچار دلدرد، سرگیجه و خونریزی میشود.
حاملگی نابجا یا خارج رحمی، از مهمترین شرایط اورژانسی در بارداری محسوب میشود که با تشخیص هر چه سریعتر آن موجب نجات مادر و حفظ باروری مجدد وی میگردد.
این نوع حاملگی که وضعیتی خطرناک و از مهمترین علل مرگ و میر مادران به شمار میآید، از هر ???? مورد حاملگی در ?? مورد پیش میآید. این وضعیت زمانی رخ میدهد که تخمک بارور شده خارج از آندومتر رحمی باشد. معمولا در ?? درصد این موارد تخمک بارور شده در لوله رحمی است و چنانچه این وضعیت سریع تشخیص داده نشود و درمان صورت نگیرد، منجر به پارگی لوله و به دنبال آن باعث خونریزی داخلی در ناحیه شکم میشود. لانهگزینی تخمک بارور شده در جاهای دیگری هم ممکن است رخ دهد. تخمدان، گردن رحم، شکم (صفاق) و همزمانی حاملگی خارج رحمی و داخل رحم از جاهایی هستند که امکان دارد تخمک بارور شده در آنها جا خوش کند.
علائم بارداری خارج رحمی گاهی میتواند بیمار را دچار اشتباه و خیال کند که دچار عفونت ادراری یا مشکلات گوارشی و مسمومیت شده است و گاهی، خونریزی مشابه قاعدگی داشته باشد و حتی متوجه بارداری نشود.به طور کلی تشخیص ابتدایی بارداری خارج رحمی مشکل است و معمولا چنین زنانی میگویند ابتدا علائمی مانند حاملگی طبیعی داشتهاند؛ مثل تاخیر قاعدگی، حساس شدن پستانها، تهوع و استفراغ اما زنگ خطر با این علائم زده نمیشود و بیمار دچار درد لگنی، شکمی و خونریزی از واژن میشود و سرانجام سرگیجه و غش به دلیل افت فشارخون بر اثر خونریزی غیرطبیعی سراغش میآید.
هر عاملی که باعث پیچخوردگی یا چسبندگی آن شود موجب تاخیر عبور تخم از لوله و لانه گزینی آن میشود. پس هر علتی که موجب کندی حرکت تخمک بارور در مسیر خود به سمت رحم شود میتواند بارداری خارج رحمی را به وجود آورد.
به دنبال حاملگی نابجا در لوله رحم، دیواره نازک لوله کشیده میشود و باعث درد در ناحیه زیر شکم میشود و ممکن است حتی شما دچار خونریزی از ناحیه واژن نیز شوید. بر اثر رشد تخمک، لوله رحم ممکن است پاره شود و در نتیجه خونریزی شدید در ناحیه شکم رخ دهد و باعث درد و در نهایت غش شود و این حالتها برای هر زنی که از نظر جنسی فعال است و در سن باروری قرار دارد ممکن است به وجود بیاید.پس با مشاهده علائمی مثل درد شکمی و خونریزی واژینال در صورت مثبت بودن تست بارداری باید به اورژانس مراجعه کنید. ابتدا یک آزمایش ادرار برای اثبات حاملگی از شما گرفته میشود، چنانچه جواب مثبت بود، آزمایش خون از نظر سطح هورمون HCG انجام میشود. اگر سطح HCG کمتر از میزان انتظار در حاملگی طبیعی باشد، احتمالا حاملگی از نوع خارج رحمی است. در این مرحله پزشک سونوگرافی انجام میدهد و چنانچه در سونوگرافی داخل رحم، ساک حاملگی وجود نداشته باشد و به عبارتی جنین در رحم مشاهده نشود، پس احتمال حاملگی رحمی بالا میرود. البته سونوگرافی واژینال در این موارد خیلی بهتر جواب میدهد، ولی در هر صورت ممکن است سونوگرافی نتواند همه حاملگیهای خارج رحمی را تشخیص دهد، بنابراین در صورت عدم تشخیص و چنانچه بیمار درد و خونریزی شدید نداشته باشد، میتوان وی را تحت نظر قرار داد و با انجام آزمایش HCG طی ? تا ? روز دریافت که آیا حاملگی خارج رحمی است یا خیر.
اگر جزو کسانی هستید که در معرض خطر بارداری خارج رحمی هستند قبل از حاملگی با پزشکتان مشورت کنید و چنانچه احساس کردید که دوباره حامله شدهاید هرچه سریعتر به پزشک متخصص مراجعه کنید تا وضعیت شما مورد بررسی قرار گیرد. گاهی لازم است سطح هورمون HCG خون شما از روز دهم حاملگی ثبت و سونوگرافی در هفته ششم حاملگی برای اطمینان از پیشرفت طبیعی بارداری انجام گیرد.بسیاری از زنان میتوانند بعد از یک حاملگی خارج رحمی، حاملگی طبیعی داشته باشند و هرگز نباید نگران تکرار این نوع حاملگی باشند. پزشکان توصیه میکنند که بعد از بارداری خارج رحمی تا ? ماه بارداری بعدی به تعویق بیفتد تا وضعیت جسمی برای بارداری طبیعی کاملا بهبود پیدا کند.